Tháng Năm , nhé điện biên phủ…

Mảnh đất oai hùng thực ra , Điện Biên Phủ không chỉ có tượng đài thắng lợi Điện Biên Phủ , mà còn thừa thãi chứng tích ghi dấu thắng lợi oai hùng năm xưa. Này hầm De Castries , đồi A1 , rồi các cứ điểm Him Lam , Hồng Cúm… , hầu hết đều nằm trên địa phận đô thị Điện Biên Phủ. Trong lúc đó , đặc biệt hơn cả , là sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ , đặt ở xã Mường Phăng , huyện Điện Biên. Từ đô thị Điện Biên Phủ , thủ phủ của tỉnh Điện Biên , theo con đường dọc núi ngoắt ngoéo , men những cánh rừng phủ trắng hoa trẩu , dài chừng 30 km , qua Khu du lịch hồ Pa Khoang nức tiếng , chúng tôi mới tới được Mường Phăng. Dễ thường , giờ ở Điện Biên , cơ hồ chỉ độc nhất khu rừng quanh sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ năm nào là còn nguyên lành. Từ trên cao nhìn xuống lòng chảo Điện Biên , hầu hết chỉ toàn thấy đồi núi trọc. Bởi thế , khi vừa đặt chân tới Khu di tích sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ , chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng. Những hàng cổ thụ tỏa bóng râm. Những cây dây leo xoắn xuýt. Những đóa hoa rừng tím đến nao lòng… Kim , Nghĩa , Đỉnh , ba cậu bé người dân tộc Thái , học sinh lớp 6 của Trưởng THCS Mường Phăng , rất tận tâm dẫn chúng tôi dọc con đường trải sỏi , dài chừng 800 m , vào tận sâu trong rừng , nơi Đại tướng Võ Nguyên giáp năm xưa đặt “đại bản doanh”. Lanh chanh dẫn đường , lanh chanh nói , ba cậu bé rất hồn nhiên chỉ chỏ: Kia là nhà binh lược , nơi giao ban hàng ngày của Bộ Sai khiến Chiến dịch Điện Biên Phủ; đây là Hội trường nơi diễn ra các hội nghị cán bộ do Đảng ủy và Bộ Sai khiến triệu tập; rồi lán ở và nơi làm việc của Thiếu tướng Hoàng Văn Thái , Phó Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam kiêm tham mưu trưởng Chiến dịch Điện Biên Phủ… Và đương nhiên , là lán ở và nơi làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp , Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam , kiêm Sai khiến trưởng Chiến dịch Điện Biên Phủ. Ba cậu bé đã dẫn chúng tôi qua đường hầm xuyên núi , dài 96 m , nối liền lán ở và nơi làm việc của hai vị tướng tài danh. Hỏi có biết Cụ Giáp là ai , biết Chiến dịch Điện Biên Phủ thế nào , cả ba cậu bé đồng thanh đáp: “Có ạ” , rồi lại liến thoắng rằng: “Chúng cháu đã được học lịch sử trong trường học”. Vanh vách kể về “56 đêm ngày khoét núi , ngủ hầm , mưa dầm , cơm vắt” , về thắng lợi “lừng lẫy Điện Biên , chấn động địa cầu” , mà ngày nay , những người con đất Việt Đại khái đã thuộc , Đỉnh chỉ cho tôi thấy một khu đất trống nằm trên cao: Đó là nơi phi cơ của Cụ Giáp hạ cánh đấy ạ. Hóa ra , cậu bé nhắc về sự kiện cách đây 8 năm , năm 2004 , khi Đại tướng Võ Nguyên Giáp trở lại thăm trận mạc xưa vào đúng dịp cả nước kỷ niệm 50 thắng lợi Điện Biên Phủ. Năm đó , nghe kể rằng , khi chiếc trực thăng đưa vị Đại tướng To lớn của dân tộc Việt Nam vừa hạ cánh xuống khu vực sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ , lớp lớp cháu con người dân nơi đây đã ùa ra chào đón. Có những cụ già thậm chí dậy từ 3-4 giờ sáng để chờ đợi giây phút này , giây phút được gặp lại sức học sinh xuất sắc của chủ toạ Hồ Chí Minh , người đã mang về cho đất Việt thắng lợi quan trọng nhất trước giặc Pháp xâm lược. “Người dân Mường Phăng đã biếu Cụ Giáp 8 tấm đệm , 8 tấm chăn và 16 chai mật ong rừng ạ” , giọng Đỉnh vẫn lanh lảnh. Hỏi sao biếu Cụ nhiều thế , cụ dùng sao hết , Đỉnh chùng giọng nói rằng: “Vì không có Cụ , Mường Phăng không có được ngày hôm nay ạ”. Chợt thấy lòng rưng rưng. Không có Cụ , Đỉnh ạ , Nghĩa ạ , Kim ạ , không chỉ Mường Phăng hay Điện Biên Phủ , mà đất Việt cũng sẽ không có ngày hôm nay. Bởi thế , Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bản hùng ca Điện Biên Phủ sẽ mãi ngân vang tới ngàn sau. Những con người Điện Biên Khi về lại Điện Biên Phủ , tra Google mới biết , những cậu bé như Nghĩa , Kim , Đỉnh được dồi dào du khách đến Điện Biên yêu mến. Họ gọi những cậu bé ấy là những hướng dẫn viên du lịch nhí , những “tour guide” rất đáng yêu của đất Điện Biên. Thảo hèn , mấy cậu bé vanh vách kể lại sử sách xưa. Nhưng cũng chẳng phải , tôi thì cứ mãi tin rằng , ra đời ở đất Mường Phăng , đã là người Điện Biên , chẳng ai không biết về thắng lợi Điện Biên Phủ. Dù không được học qua sách vở , thì lời già làng dạy , lời mẹ cha kể mỗi đêm.. cũng Có thể thấm đẫm trong tâm khảm những người dân Điện Biên về thắng lợi oai hùng trên mảnh đất quê hương. Thực ra lần này tới Điện Biên , chúng tôi còn gặp dồi dào những người con chân chất và hồn hậu khôn cùng của xứ này. Lường Văn Nguyên , người dân tộc Thái , là một con người như thế. Trông anh trẻ hơn nhiều so với tuổi 40 của mình , và rất xứng đôi với cô vợ trẻ , rất đẹp người Thái. Cả hai phu phụ đều không biết chữ , trừ biết ký một chữ “Nguyên” , nhưng nhìn cơ ngơi của anh chị , nhiều người dù là kỹ sư , bác sỹ cũng không khỏi thán phục. Một ngôi nhà thuộc diện to nhất xã Mường Phăng , một chiếc ô tô 4 chỗ , đen bóng đậu sẵn trước cửa. Trò múa làm hề kể , xe ấy là để đi vào bản , thăm mấy bản nơi bà con trồng dong riềng cho anh. Mười mấy năm trước , Nguyên đơn thân trồng dong , đơn thân mang ra chợ bán. Nhưng nay thì khác. Mấy năm nay , anh đầu tư cây giống , phân bón để bà con quanh vùng trồng dong. Cuối năm , tầm tháng 10 , khi dong riềng “đầy cữ” , bà con thu hoạch , anh thu nhặt rồi vận tải về Hà Tây ( cũ ) bán. Ban đầu , chỉ bán củ , sau rồi thấy tiếc công vận tải , Nguyên đầu tư mấy cái máy ép dong , lấy bột mang đi bán. “5 xe củ được 1 xe bột , thế là mình ‘ăn ra’ được công vận tải của 4 xe” , Nguyên cười , rất hồn nhiên. Hỏi làm thế mỗi năm doanh thu được bao nhiêu , Nguyên xua tay cười , bảo “không biết đâu”. Chỉ nhớ là năm ngoái , bán 2.000 tấn củ , tiền thu về , trả cho bà con , người nhiều dong trả nhiều , người ít trả ít , lần cuối , mình còn được 400 triệu đồng. Không biết tính toán , chả nhớ con số , càng chẳng biết thế nào là sổ sách kế toán , chỉ biết , bà con có lợi , mình cũng còn tiền. “Thế là đủ rồi” , Nguyên cười , bảo thế. Dẫn chúng tôi xem khu nhà xưởng chế biến dong , Nguyên còn chỉ cho chúng tôi thấy 3-4 cái xe tải hạng nhỏ. “Cũng là của mình đấy. Một năm chỉ hai tháng làm dong , 10 tháng còn lại thì đi khai thác cát để bán”. Lại hỏi khai thác cát mỗi thăm thu bao nhiêu , Nguyên chỉ cười hiền lành , rồi lắc đầu , bảo chỉ biết Có thể tiêu vặt vãnh hàng ngày. “Vậy 400 triệu kia , là để gửi ngân hàng?” , nghe hỏi thế , Nguyên bẽn lẽn gật đầu và kể là , anh lo lắm , vì trồng dong nhiều năm , đất tất sẽ cằn cỗi. Phải mần răng để trồng xen canh , gối vụ , mần răng để cải tạo đất đai , để sang năm , dong cho năng suất cao hơn. Nghe anh nói , hẳn chẳng ai tin , Nguyên một chữ bẻ đôi không biết , dù muốn học lắm , nhưng cứ đánh vần được chữ sau thì đã quên chữ trước rồi còn đâu. Không biết chữ , chẳng biết tính tiền , nhưng cũng chẳng sợ mắc mớp , vì với Nguyên , mấy ông bà chủ trên Hà Nội đều làm ăn rất đàng hoàng. Câu chuyện cứ thế , rổn rảng giọng cười , chân chất niềm vui. Trò chuyện với Thắng và Thưởng cũng vậy. Hai anh đều chẳng phải dân gốc ở Điện Biên , mà theo mẹ cha lên đây từ lúc còn nhỏ. Cả hai , sau một thời gian bôn ba trong Nam học nghề chạm khắc , về Điện Biên mở một cái xưởng nhỏ ngay trên phố Trường Chinh. Người mang gốc cây , kẻ mang miếng đá tới nhờ và dưới bàn tay tài ba của hai anh , những gốc cây , những miếng đá thô ráp , xủ xì hóa thành tượng Phật , thành thiềm thừ , hay bất luận hình thù nào mà khách đặt hàng. Tiền công chẳng được bao nhiêu , chỉ vài ba triệu một món đồ. Thế nhưng , hai anh “nuôi” cả chục thanh niên bị khuyết tật , vừa dạy nghề , vừa cho làm việc. Hễ có ai nhờ , gửi gắm , hai anh đều tận tâm nhận giúp và truyền nghề. An chẳng hạn , cậu bé vừa rời trường trẻ khuyết tật trên Hà Nội , đã được cha mẹ gửi gắm vào đây. Phải dạy từng đường dao khi đục đẽo , dạy cả cách để mần răng hòa nhập với bạn bè , với công chúng xung quanh. Cứ nhiệt tâm như thế , nên bao năm làm nghề mà cơ ngơi của xưởng chế tác chẳng bằng được người khác. Có tháng , trả lương cho nhân viên xong , hai anh chẳng còn được bao nhiêu để trang trải cuộc sống. Thế nhưng , cuộc sống vẫn đầy ắp niềm vui. Và nhìn những nụ cười ấy , tôi mới hiểu , vì sao cuộc sống của người dân nơi đây bình an đến vậy. Chính họ chứ ai , sẽ mang lại một Điện Biên ngày càng giàu ưu tú. Điện Biên Phủ - tầm nhìn mai sau Nếu lần đầu tới Điện Biên Phủ , chắc hẳn ai cũng sẽ ngạc nhiên , bởi đô thị này khá sầm uất so với những đô thị quan ải khác. Đường sá sạch sẽ , phong quang , lát hắc ín phẳng lỳ. Xe máy , ô tô chạy nườm nượp ngoài đường. Nghe nói , dân Điện Biên Phủ lương lậu bình quân đầu người tới hơn 2.300 USD/năm. Cười vui khi kể về Chỗ ở của người dân đô thị Điện Biên Phủ , ông Nguyễn Quang Sáng , giờ làm Phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Điện Biên , nhưng trước có tới 16 năm làm lãnh đạo đô thị , người có thể coi là có đóng góp rất lớn cho Điện Biên Phủ hôm nay , bảo nhiều năm quá khứ , Điện Biên Phủ khó khăn lắm. Cả đô thị , chỉ có một trục Đường cái đi qua. Nhưng nay thì đã khác. Cuộc sống người dân nơi đây đủ đầy hơn dồi dào. Cơ sở hạ tầng , điện - đường - trường - trạm cũng đã ngày càng được hoàn thiện hơn. Còn ông Đỗ Đức Vượng , bí thư Thành ủy đô thị Điện Biên Phủ cũng không giấu niềm vui khi doanh thu du lịch của đô thị khoảng 70 tỷ đồng/năm. Nhưng mong muốn của không chỉ riêng ông Vượng , là Điện Biên Phủ sẽ tiếp hoàn thiện cơ sở hạ tầng , để cuốn hút đầu tư , đặc biệt trong lĩnh vực thương mại , dịch vụ , du lịch , góp phần phát triển kinh tế - tầng lớp. Vị bí thư Thành ủy không giấu sự kỳ vọng vào Khu di tích Điện Biên Phủ , vào hồ Pa Khoang , động Pa Thơm… - những địa danh du lịch nức tiếng của miền đất vùng cao này. Hy vọng không chỉ vào du khách trong nước , mặc cả khách từ Lào , từ Thái Lan , từ Trung Quốc sang. Hy vọng nhiều lắm , nhưng cũng phải thành thật mà rằng , còn lâu lắm , du lịch Điện Biên mới có thể cất cánh , nếu với cơ sở hạ tầng và cung cách làm du lịch ngày nay. Ngoài mấy điểm di tích oai hùng , nhưng vẫn chưa được khai thác công hiệu , thì cơ hồ , Điện Biên chẳng có gì để cuốn hút du khách đến , ở thêm vài ngày và quay lại. Bảo tàng Điện Biên Phủ vừa bị phá mà chưa có kinh phí để xây mới , trong lúc chỉ hai năm nữa , đô thị này sẽ kỷ niệm 60 năm thắng lợi Điện Biên Phủ. Khách sạn , khu du lịch còn rất thiếu và yếu. Và rất lạ , dù con đường huyết quản từ Hà Nội về Điện Biên Phủ được xây dựng rất đẹp và rộng , tạo tiện lợi nhiều lắm để đến được với Điện Biên Phủ , nhưng ngay trước cửa ngõ , một đoạn đường chỉ vài trăm mét mà nhiều năm nay chưa thể hoàn tất. Bỗng dưng , thấy đoạn đường gồ ghề , xấu xí đó giống như một lực cản để Điện Biên Phủ cất cánh… .